शहरे आणि इतर घट्ट बसलेल्या वातावरणात पारंपारिक पवन टर्बाइनच्या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी एक संभाव्य उपाय म्हणून अलिकडच्या वर्षांत उभ्या पवन टर्बाइन (VWTs) कडे वाढत्या प्रमाणात लक्ष वेधले जात आहे. उभ्या पवन टर्बाइनची कल्पना आशादायक वाटत असली तरी, त्यांच्या प्रभावीपणा आणि व्यावहारिकतेबद्दल तज्ञ आणि अभ्यासकांची मिश्र मते आहेत.

 

फायदेउभ्या पवनचक्क्या

१. कमी दृश्य प्रभाव

उभ्या पवन टर्बाइनचा एक मुख्य फायदा म्हणजे ते पारंपारिक पवन टर्बाइनपेक्षा कमी अडथळा आणणारे असतात, जे सामान्यत: जमिनीवर किंवा उंच टॉवरवर स्थित मोठे, आडवे उपकरण असतात. उभ्या पवन टर्बाइन छतावर किंवा इतर विद्यमान संरचनांवर बसवता येतात, ज्यामुळे त्या कमी दृश्यमान होतात आणि शहरी वातावरणात समाकलित होणे सोपे होते.

 

२. वारा प्रवेशाची चांगली सोय

उभ्या पवन टर्बाइन वेगवेगळ्या उंचीवर वाऱ्याचा वेग आणि दिशा वेगवेगळी असते याचा फायदा घेतात. टर्बाइन ब्लेड उभ्या स्थितीत ठेवून, ते वाऱ्याची अधिक ऊर्जा कॅप्चर करू शकतात, विशेषतः अशा वातावरणात जिथे क्षैतिज पवन टर्बाइन प्रभावीपणे चालण्यासाठी संघर्ष करू शकतात.

 

३. कमी आवाज आणि पर्यावरण प्रदूषण

उभ्या पवन टर्बाइन हे एक नवीन वीज निर्मिती उपकरण आहे जे पवन ऊर्जेचा वापर करून विजेमध्ये रूपांतरित करते, तसेच चुंबकीय उत्सर्जन तंत्रज्ञानाचा वापर करते, ज्यामुळे जनरेटर काम करताना अत्यंत कमी आवाज निर्माण करतो आणि पर्यावरणावर त्याचा कमी परिणाम होतो. उभ्या पवन टर्बाइन वीज निर्मितीच्या पारंपारिक पद्धतींपेक्षा अधिक कार्यक्षम आणि कमी प्रदूषणकारी असतात, म्हणून त्यांचा अक्षय ऊर्जा क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणावर वापर केला जातो.

 

उभ्या पवन टर्बाइनची आव्हाने

१. देखभालीमध्ये अडचण

उभ्या पवन टर्बाइनसाठी एक महत्त्वाचे आव्हान म्हणजे देखभाल आणि दुरुस्तीसाठी टर्बाइन ब्लेड वापरणे. पारंपारिक पवन टर्बाइन जमिनीवरून सहज पोहोचता येतील अशा प्रकारे डिझाइन केल्या जातात, परंतु उभ्या टर्बाइन उंच इमारतींवर बसवल्या जातात, ज्यामुळे देखभाल करणे अधिक कठीण आणि महाग होते.

 

२. पारंपारिक पवनचक्क्यांपेक्षा कमी कार्यक्षम

उभ्या पवन टर्बाइनचे काही विशिष्ट वातावरणात काही फायदे असू शकतात, परंतु ते सामान्यतः पारंपारिक पवन टर्बाइनपेक्षा कमी कार्यक्षम असतात. याचे कारण असे की उभ्या टर्बाइन जास्त उंचीवर आढळणाऱ्या उच्च-वेगाच्या वाऱ्यांचा फायदा घेत नाहीत, जिथे वारे अधिक सुसंगत असतात आणि ऊर्जा निर्मितीची क्षमता जास्त असते.

 

सारांश

पारंपारिक पवन टर्बाइनसाठी शहरी-अनुकूल पर्याय म्हणून उभ्या पवन टर्बाइन आश्वासन देतात. तथापि, त्यांची व्यावहारिकता आणि कार्यक्षमता खुले प्रश्न आहेत, कारण ते अद्याप तुलनेने नवीन आहेत आणि अद्याप व्यापकपणे अंमलात आणलेले नाहीत. पारंपारिक पवन टर्बाइनसाठी एक व्यवहार्य पर्याय म्हणून विचारात घेण्यापूर्वी त्यांच्या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी आणि त्यांची कार्यक्षमता सुधारण्यासाठी अतिरिक्त संशोधन आणि विकास आवश्यक आहे.